Jouw notaris vertelt... Help ik ben erfgenaam!?
De komende jaren zullen honderden miljarden euro’s aan nalatenschappen open komen te vallen. Daarom is de nalatenschap, maar vooral ook de afwikkeling daarvan, een veelbesproken onderwerp. Programma’s zoals “De erfgenaam” en “Waar is mijn erfenis” geven een mooie inkijk in hoe dit in zijn werk gaat. In de komende maanden schrijf ik over de afwikkeling van nalatenschappen en een aantal vragen die geregeld gesteld worden.
Verklaring van erfrecht
Na het overlijden van een naaste is de eerste stap het regelen van de uitvaart. Al snel komen de eerste (zakelijke) brieven en begint de afwikkeling van de nalatenschap. In de meeste gevallen is er voor de afwikkeling van een nalatenschap een verklaring van erfrecht nodig.
De verklaring van erfrecht is een akte die de notaris in opdracht van de erfgenamen opstelt. In een verklaring van erfrecht staat wie de erfgenamen zijn, voor welk deel zij erfgenaam zijn en wie er bevoegd zijn om de nalatenschap af te wikkelen. De verklaring van erfrecht geeft aan andere partijen de zekerheid dat zij handelen met de juiste en bevoegde personen ten aanzien van de afwikkeling van de nalatenschap. Daarom heb je meestal een verklaring van erfrecht nodig voor de bank, voor een machtiging bij de Belastingdienst en voor de verkoop van de woning. Het is niet altijd meteen duidelijk wie de nalatenschap kunnen afwikkelen, de notaris heeft de expertise en toegang tot de informatie die nodig is.
Onderzoek naar de erfgenamen
Alle testamenten staan ingeschreven bij het Centraal Testamentenregister. Eerst wordt gecontroleerd of hier een testament bekend is van de overleden persoon. Mocht de overleden persoon een testament hebben opgesteld bij een andere notaris dan de notaris die de verklaring van erfrecht opstelt, dan kan het testament bij die notaris opgevraagd worden. Is er geen testament, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn.
Om de erfgenamen te vinden doet de notaris onderzoek in de registers. Zonder testament zijn de echtgenoot en kinderen de erfgenamen, zijn die er niet dan zijn het de ouders, (half)broers en (half)zussen. Mochten die er ook niet zijn dan zoeken we door, tot en met de zesde graad (achter achternicht). Een onderzoek bij de gemeente/registers is dan niet voldoende, vaak wordt dan het Centrum voor familiegeschiedenis (CBG) geraadpleegd. Soms is zelfs een onderzoek in het buitenland nodig.
Is het onderzoek afgerond, dan brengt de notaris de erfgenamen op de hoogte. De erfgenamen kunnen dan kiezen op welke manier ze de nalatenschap aanvaarden, of besluiten dat ze de nalatenschap niet willen aanvaarden (verwerpen). Als de erfgenaam die verwerpt kinderen heeft, dan gaat de erfenis vaak over op zijn kinderen en vindt er aanvullend onderzoek plaats. Het gebeurt ook weleens dat erfgenamen niet reageren waardoor de afwikkeling vertraging oploopt. In uitzonderlijke gevallen komt er dan een rechter aan te pas.
Een testament kan er vaak voor zorgen dat er niet onnodig lang gewacht hoeft te worden tot de nalatenschap afgewikkeld kan worden, bijvoorbeeld door het benoemen van een executeur.
